Skip Navigation

Bölüm 4, Ders 2:

Periyodik Tablo

Temel Kavramlar

  • Periyodik tablo tüm maddeleri oluşturan atomlar hakkında bilgi içeren bir tablodur.
  • Element tek cins atomlardan oluşan maddelerdir.
  • Bir atomun atom numarası çekirdeğinde bulunan proton sayısına eşittir.
  • Bir atomun çekirdeğini çevreleyen elektronların sayısı, çekirdekteki proton sayısına eşittir.
  • Aynı elementin farklı atomları farklı nötron sayılarına sahip olabilir.
  • Elementin proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı ise buna “izotop” denir.
  • Bir elementin atomik kütlesi elementin farklı izotoplarının ortalama kütlesidir.
  • Periyodik tablodaki atomlar atom grupları, atomlar arasındaki ilişkiye ve özelliklere göre dizilmiştir.

Özet

Öğrenciler periyodik tabloya yakından bakmaya başlayacaklar. Periyodik tabloda her element için verilen isim, sembol, atom numarası ve atom kütlesini tanıyacaklar. Periyodik tablodaki ilk 20 element üzerinde odaklanacaklar. İlk 20 element hakkında bilgi içeren kartları doğru şekilde eşleştirmeye çalışacaklar. Daha sonra bu elementlerin bazıları ile ilgili birkaç kimyasal reaksiyon videosu izleyecekler.

Amaç

Öğrenciler çekirdekte farklı proton sayıdaki atomları belirleyebilecek ve nötr atomdaki proton ve elektron sayılarının eşit olduğunu fark edecekler. Ayrıca atom kütlesi ve atom numarasının ne anlama geldiğini açıklayabilecekler.

Değerlendirme

Etkinlik sayfası, her biri 5E kuramı ders planının “değerlendirme” bileşeni olarak hizmet verecektir. Etkinlik sayfaları öğrencinin anlamasını ve gelişmesini sağlayan biçimlendirici değerlendirmelerdir. Çok resmi olan özetleyici değerlendirme her bölümün sonunda yer almaktadır. .

Ders hakkında

2'nci ve3'ncü derslerde ilk 20 atomu açıklamak için sayfa 273’te başlayan kartları kullanın.

Öğretmen hazırlık

20 sayfalık element kartlarını yazdırın. Yandaki resimde ilk sayfası görülmektedir. Her bir sayfayı kaplatın ve kartları uygun ebatlarda kesin. Her bir sayfadan 5 element kart çıkacaktır. 2. derste bu kartlara ihtiyacınız olacaktır. Sağ üst köşedeki kart, atomların ismini göstermektedir. Sınıfta öğrencilere yakın bölgelere (duvarlara) bu isim kartlarını bantlayarak yapıştırın. 3. Derste ise odada isim kartı ile aynı yere bantlanmış, isim kartı altındaki dört karta ihtiyacınız olacak. Sınıf mevcuduna göre 2’şer veya 3’er olarak öğrencileri gruplara ayırarak 10’lu grup yapın.

  1. GİRİŞ - ENGAGE

    Öğrencilere periyodik tablonun tanıtılması

    Görüntü yansıtma (Periyodik Tablo)

    Öğrencilere açıklayın: Periyodik tabloda her kutu farklı atomlar hakkında bilgi içerir. Periyodik tablo evrende oluşan bütün maddelerin oluştuğu atomları gösterir. Alfabede 29 harf bir araya gelerek milyonlarca farklı cümle oluşturduğu gibi periyodik tabloda da 100 veya daha fazla atom bir araya gelerek milyonlarca farklı madde oluşturur.

    Not: Öğrenciler sık sık “atom” ve “elementi” birbirine karıştırıyorlar. Öğrencilere açıklayın: Atom maddenin en küçük yapı taşıdır. Element ise aynı cins atomlardan oluşan maddelerdir. Örneğin, saf karbon parçası sadece karbon atomlarından oluşur. Yani saf karbon parçası karbon elementini oluşturur. Periyodik tabloyu geliştiren insanlar periyodik tabloya “atomların periyodik tablosu” diyorlardı fakat o dönemlerde atom çok iyi anlaşılmamıştı. Bu insanlar bakır, sülfür, cıva… gibi element numuneleriyle çalışmaya başladıktan sonra, periyodik tabloya “elementlerin periyodik tablosu” demeye başladılar.

    İsteğe Bağlı

    Aşağıdaki şarkıyı oynatabilirsiniz.

    Ceza'dan, periyodik tablo "Elementler" şarkısı. (1.56 dk.)
    https://www.youtube.com/watch?v=QfKw_m_rTns

  2. Periyodik tablodaki sayı ve harflerin anlamının açıklanması

    Öğrencilere açıklayın: 2 gün boyunca derslerde ilk 20 element üzerinde durulacak. İlk gün, elementlerin elektron, nötron ve proton sayılarına bakılacak. İkinci gün, atomlardaki elektron dizilime bakılacak.

    Her bir öğrenciye periyodik tablonun bir kopyasını verin.
    Bu günkü dersimizde, Öğrenciler 1’den 20’ye kadar olan periyodik tablodaki elementlerini kullanacaklar.

    Görüntü yansıtma (Periyodik tablodaki ilk 20 element)

    Görüntü Yansıtma (Element açıklama)

    Periyodik tabloda her kutudaki numaraların ve harflerin neyi temsil ettiğini açıklayın.

    Atomik kütleyi açıklayın:

    Atomik kütle elementlerdeki atomların proton, nötron ve elektronun kütlesini açıklar. Proton ve nötronun kütlesi yaklaşık olarak aynıdır, ancak Elektronun kütlesi proton ve nötrondan 1836 (yaklaşık 1/2000) kez daha azdır. Daha çok proton ve nötron atomik kütleye katkı sağlamıştır.

    Periyodik tablodaki herhangi bir element için, çekirdekteki proton sayısı daima elementlerin atomlarındaki elektron sayılarına eşittir. Aynı elementin atomları farklı sayılarda nötron içerebilir. Elementin nötron sayıları farklı proton sayıları aynı ise buna “izotop” denir. Periyodik tablodaki atomik kütle bir elementteki izotoplarının ortalama kütlesidir. İlk 20 elementin atomlarında, nötron sayıları proton sayılarına eşit veya biraz daha fazla olabilir.

    Örneğin, karbon (C) atomlarının büyük çoğunluğu 6 proton ve 6 nötrona sahiptir. Fakat küçük bir kısmında 6 proton ve 7 nötron ile 6 proton ve 8 nötron bulunuyor. Bu nedenle karbon atomlarının büyük bir çoğunluğunun kütlesi 12’ye yakın, küçük bir kısmı 12’den büyük ve küçük bir kısmı da 12’den biraz daha büyüktür.

  3. Öğrencilerin periyodik tablodaki ilk 20 elementi öğrenmeleri için bir etkinlik yapması

    Öğrencilere sahip olduğunuz 100 kartı gösterin (her 20 element için 5 kart). Her kart periyodik tablodaki ilk 20 element hakkında bilgiler içermektedir. Öğrencilerin işi kartları dikkatlice okumak, kartların hangi atomları açıkladığını bulmak ve sınıfta yapıştırılmış isim kartlarının altına bu kartları koymaktır.

    Öğrencilerin kartları doğru şekilde eşleştirmesi için, proton, nötron ve elektron hakkındaki bilgilerini gözden geçirin;

    Proton

    • Atom çekirdeğindeki pozitif yüklü taneciklerdir.
    • Atom çekirdeğindeki proton sayıları atom numarasıdır.

    Elektron

    • Atom çekirdeğini çevreleyen negatif yüklü taneciklerdir.
    • Atomu çevreleyen elektron sayısı atomun proton sayısına eşittir.

    Nötron

    • Çekirdekte bulunan bu tanecikler protonla hemen hemen aynı kütleye sahiptir
    • Yüksüzlerdir.
    • İlk 20 elementin atomlarında, nötron sayıları proton sayılarına eşit veya biraz daha fazladır

    Elementleri doğru eşleştirmek için kartınızdaki yazılı olan nötron sayılarına bakın, bir elementi bulmak için kartınızdaki nötron sayısı ile proton sayısını toplayın ve periyodik tabloda topladığınız sayıya yakın atomik kütle numarasını bulun.

    Örneğin, bir kart aldınız ve bu kart 5 nötronlu bir atomun olduğunu söylüyor. Proton sayısına 5 ekleyip periyodik tablodaki elementlerin atomik kütle numarasını bulabilirsiniz. Proton sayısı 4 ise, atomik kütle numarası 9.01 olan berilyumu bulmuş olursunuz.

    Not: Birkaç tane nötron kartı olduğu için, çıkan sonuçlarda iki tane olası cevap olabilir. Bu cevaplar aşağıda sıralanmıştır.

    • 6 Nötron—Bor veya Karbon
    • 10 Nötron—Flor veya Neon
    • 12 Nötron—Sodyum veya Magnezyum
    • 16 Nötron—Fosfor veya Sülfür
    • 20 Nötron—Potasyum veya Kalsiyum

  4. KEŞFETME - EXPLORE

    Gruplar birlikte çalışarak her bir katı doğru yerleştirecekler.

    Gruplara kartları dağıtın. 10 grubun her birine 10 kart vereceksiniz. Eşleştirmede sorun yaşayan öğrenciler atomik kütleri kullanabilir.

    atom kartları

  5. İki veya üç atom için kartların yerleştirilmesini tartışın

    Tüm kartlar 20 farklı atoma yerleştirildikten sonra, iki veya üç atom seçin ve kartların doğru yerleştirilip yerleştirilmediğini gözden geçirin ve tartışın. Bu tartışma atomun yapısı hakkındaki kavramları güçlendirmeye yardımcı olacaktır ve öğrencilerin her bir atom türündeki proton, elektron ve nötron sayılarını belirlemesine yardımcı olacaktır.

    Öğrenciler aşağıdaki bilgileri etkinlik sayfasına doldurmaya başlayacak:

    • Proton sayısı
    • Elektron sayısı
    • Nötron sayısı (genellikle)

  6. DERİNLEŞTİRME – EXTEND

    Bir Online kaynak kullanarak elementleri öğrencilere tanıtma

    Her bir elemente bir öğrenci seçin. Her öğrenci ilk 20 element ve diğer elementler hakkında araştırmalar yapıp sınıfta sunacaklar.

    Her öğrenci kendi elementleri hakkında bazı temel bilgileri sınıfta sunması gerekir. Bu sunumlar bir poster, broşür, PowerPoint sunumu veya başka bir biçimde olabilir. Sunumlar kısa olmalı ve şunları içermeli: atomun adı, atom numarası, ne zaman ve nerede keşfedildi, elementin doğal kaynakları, başlıca kullanım alanları ve önemli bulduğunuz diğer konular...

    Bu bilgileri araştırırken bazı internet kaynakları çok bunaltıcı olabilir. Çoğu kaynakta reklam olabilir ve öğrenciler araştırma yapmak istemeyebilir. Periyodik tablo hakkında temel bilgiler için, resim ve video içeren mükemmel bir kaynak önerebilirsiniz. http://ortaogretimkimyasi.com/PeriyodikTablo.htm

    http://ortaogretimkimyasi.com/PeriyodikTablo.html

    Eğer zamanınız uygunsa, öğrenciler bir hafta boyunca bu araştırmaları sunabilir.