Bölüm 2, Ders 5
FARKLI YÜZEYLERDE BUZUN ERİMESİ
- Özdeş iki buz parçası, farklı maddelerden yapılmış biri "Alüminyum" ötekisi "Plastik" plaka yerleştiriliyor.
- Alüminyum plaka iletken bir madde olduğu için, buz konulduğu vakit buz tanecikleri sürekli enerji kaybedecek ve eriyecektir.
- Plastik plaka iletken olmadığı için, buz konulduğunda buz tanecikleri enerji kaybetmeyecek ve erimeyecektir.
BUZUN ERİMESİ
- Buz molekülleri düzenli dizilmiştir ve titreşim hareketi yapmaktadır.
- Buz molekülleri enerji aldığında düzenli dizilimlerinden dağınık hale geçerler.Ayrıca titreşim hareketi artar ve yeterli enerjiye ulaştığında ileri, geri, sağa ve sola hareket etmeye başlarlar.
- Böylece buz eriyip su haline geçmiş olur
BUZ VE SU
- Buz molekülleri düzenli olarak dizilmiştir, altı taraflı halka biçimindedir. Bu halkanın ortasında boşluk vardır.
- Bu dizilim ve boşluktan dolayı buz diğer katı maddelerden farklıdır ve özeldir.
- Katı tanecikleri genelde birbirlerine yakın ve aralarında boşluk yok denecek kadar azdır. Bu boşluktan dolayı katıların hacmi sıvılara göre küçüktür. Hacmin küçük olmasından dolayı bir katı bir sıvıya konulduğunda dibe batar.
- Ancak, Buz molekülleri altı taraflı halka biçiminde dizilmişlerdir ve bu halkaların ortasında boşluk vardır. Bu boşluktan dolayı buzun hacmi suya göre büyüktür. Hacmin büyük olmasından dolayı bir buz suya konulduğunda su yüzeyinde yüzer.
MADDENiN HALLERi
Görmek için yukarıdaki resmin üzerine tıklayın veya buraya.
- Sıvı tanecikleri enerji aldığında, sıvı taneciklerinin hareketi artmaya ve birbirlerinden uzaklaşmaya başlarlar. Yeterli enerjiye ulaştığında birbirlerinden kopup gaz haline geçip havada dağılmaya başlarlar. Bu olay "Sıvıdan gaz haline" geçiştir.
- Sıvı tanecikleri enerji kaybettiğinde, sıvı taneciklerinin hareketi azalmaya ve birbirlerine yaklaşmaya başlarlar. Yeterli enerji kaybettiğinde birbirlerine yaklaşmaya başlarlar. Birbirlerinde yaklaştıklarında düzenli ve aralarındaki boşluk yok denecek kadar azdır. Bu olay "Sıvıdan katı hale" geçiştir.
SUYUN HALLERi
Görmek için yukarıdaki resmin üzerine tıklayın veya buraya.
- Su molekülleri enerji aldığında, su moleküllerinin hareketi artmaya ve birbirlerinden uzaklaşmaya başlarlar. Yeterli enerjiye ulaştığında birbirlerinden kopup su buharı haline geçip havada dağılmaya başlarlar. Bu olay "sudan su buharı haline" geçiştir.
- Su molekülleri enerji kaybettiğinde, su moleküllerinin hareketi azalmaya ve birbirlerine yaklaşmaya başlarlar. Yeterli enerji kaybettiğinde altı taraflı ortası boş olarak birbirlerine yaklaşmaya başlarlar. Birbirlerine yaklaştıklarında düzenli ve aralarında büyük boşluk oluşmuştur. Bu boşluk ve dizilim buzu ayrıcalıklı ve özel yapar. Bu olay "Sudan buz hale" geçiştir.
SUYUN DONMASI
- Su donduğunda, su molekülleri düzgün altıgen şeklinde sıralanırlar. Bu şeklin ortasında boşluk bulunur.
- Su molekülündeki hidrojen atomu ile farklı molekülün oksijen atomu yan yana gelirler.
- Bu özellik buzu diğer katılardan farklı ve özel yapar.
- Bu özellikten dolayı buz su dibine batmaz, su yüzeyinde yüzer
BUZ ve KURU BUZ
Kuru buz, aslında karbondioksit gazının katı olmuş halidir.
Kuru buz enerji aldığında sıvı hale geçmez doğrudan gaz haline geçer. Bu nedenle kağıt havlu üzerinde bir ıslaklık ve iz görünmez.
Buz enerji aldığında sıvı hale geçerek suya dönüşür. Bu nedenle kağıt havlu üzerinde ıslaklık ve iz görünür.
SUDAKi KURU BUZ
Kuru buz suya yerleştirildiğinde, su moleküllerinde enerji kuru buza geçer. Buz enerji aldığında doğrudan katı halden gaz haline geçer. Gaz sudan hafif olduğu için su yüzeyine doğru hareket eder. Suda oluşan beyaz kabarcıklar karbondioksit gazıdır.
SICAK VE SOGUK SUDAKi KURU BUZ
- Sıcak suya yerleştirilen kuru buzdan, soğuk suya yerleştirilen kuru buza göre daha çok gaz çıkmaktadır.
- Sıcak su,soğuk suya göre daha fazla enerjiye sahiptir. Bu nedenle sıcak suya yerleştirilen kuru buz daha hızlı gaz haline geçer.
